Bilindiği üzere Influencerlar, kamuoyunda oluşturdukları güveni ve popülerliği kullanarak ürün ve hizmetlerin tanıtımını yapmakta ve tavsiyeler vermekte. Takipçileri ise bu kişilere güvendikleri ve/veya hayranlık duydukları için pazarladıkları ürün ve hizmetleri satın almakta.

Bu yazımızda kısaca Influencer aracılığı ile yapılan pazarlama yöntemlerinden, influencerların tanıtım ve tavsiyesi sonucu satın alınan ürün ve hizmetlerdeki hukuki konumlarından ve sorumluluklarından bahsetmek istiyoruz.

Influencer Aracılığıyla Pazarlama Nasıl Yapılmakta?

Sponsorlu İçerik Üretme Yoluyla Pazarlama ile mal ve hizmetini pazarlayanlar, reklam verenler, markalar sundukları mal veya hizmetlerin tanıtımı için influencer ile bir sponsorluk anlaşması akdeder. Akdedilen sponsorluk kapsamında da influencer mal veya hizmetin tanıtımını, reklamını yapar.

Komisyon Modeli Yoluyla Pazarlamada ise; influencer ürünü tanıtmakta aynı zamanda bir link ile kod paylaşarak takipçilerinin bu link ve kodu kullanarak alışveriş yapmasını hedefler. Sebebi ise Influencer’ın söz konusu ürün veya hizmetin satışından komisyon alacak olmasıdır. Tipik ve karşımıza çok sık çıkan örneği Instagram ve Tiktok üzerinden uygulama alanı bulan “Trendyol Affiliate Programı”dır. Influencerlar sosyal medya kanallarında, beğendikleri ürünleri takipçileriyle paylaşır ve kendi linkleri aracılığıyla Trendyol’a gelerek satın alma işlemi yapanların satın aldıkları ürünler üzerinden komisyon kazandığın bir gelir ortaklığı modeli. Yine Hepsiburada içinde aynı modelleme mevcut.

Son olarak karşımızca çıkan Ücretsiz Ürün Gönderimi Yoluyla Influencer Aracılığı İle Yapılan Pazarlama. Influencerlar kendilerine ücretsiz olarak gönderilen ürünlerin tanıtımını yapmakta ve bu tanıtımı ise genellikle kutu açılışı şeklinde en çok kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin pazarlanmasında uygulamakta.

Influencer Aracılığı ile Pazarlamanın Hukuki Niteliği

Öncelikle belirtmek gerekir ki Influencer Sözleşmesi farklı şekillerde ortaya çıkmakla birlikte her halükârda bu sözleşme influencer ile mal ve hizmetini pazarlayanlar, reklam verenler, markalar arasında yapılmakta. Yani, üçüncü kişi konumunda olan takipçiler ürün ve/veya hizmeti satın alanlar bu Influencer Sözleşmesinin tarafı değildir. Bu sözleşmeden dolayı Influencer’ın sorumluluğu mal ve hizmet sunan kişilere karşıdır. Bu sebeple takipçiler tarafından influencera sözleşmesel sorumluluk sebebiyle başvurulamaz.

Üçüncü kişi konumunda olan ve Influencer’ı takip ederek ürün ve/veya hizmeti satın alanlar, Influencer’a duydukları güven ve/veya hayranlık nedeniyle aslında mal ve/veya hizmeti satın almaktaysa da; yine Influencer ile aralarında satım ve/veya hizmet sözleşmesi gibi bir sözleşme kurulmamaktadır. Sözleşmenin tarafları satın alan konumundaki takipçi ile mal ve/veya hizmeti satışa sunan kişi/şirket/markalardır.

Türk Borçlar Kanunu Madde 49/I’e göre; “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür.” İlgili kanun maddesi dikkate alındığında “haksız fiilden” bahsedebilmek için olumlu veya olumsuz davranış neticesinde bir zararın ortaya çıkması gerekmektedir. Bu durumda Influencer’ın pazarlama faaliyetinin haksız fiil teşkil edebilmesi için Influencer’ın davranışlarının kusurlu olması ve takipçisinin bu kusurlu davranış sebebi ile zarar görmesi gerekir. Yani, Influencer’ın davranışıyla takipçisinin zararı arasında bir illiyet bağı kurulabiliyorsa ve Influencer’ın kusuru ispat edilebiliyorsa takipçisi haksız fiil sorumluluğu çerçevesinde Influencer’a karşı hukuki yollara başvurabilir. Burada en önemli husus Influencer’ın tanıtımını yaptığı ürün veya hizmetten dolayı takipçisinin zarara uğrayacağını bilerek hareket etmiş olması ya da en azından bunu öngörebilmesi gerekirken öngörmemiş olmasıdır.