SİCHUAN eyaletinin merkezi Chengdu kentindeki Dev Panda Üreme ve Yetiştirme Merkezi'nde çalışanların bir numaralı hedefi Çin’in ‘Ulusal hazinesi’ olarak görülen pandaların soyunun kuşaklar boyu devamını sağlamak.
Pandaları hayata bağlamak için, Chengdu kentinin kuzey banliyösünde 1987yılında kurulan Dev Panda Üreme ve Yetiştirme Merkezi, kent merkezine 10 kilometre uzaklıkta. Yabani pandaların çok zor görüldükleri bugünlerde Chengdu Dev Panda Üreme ve Yetiştirme Merkezi’nde ziyaretçilerin pandalarla uzaktan da olsa temas kurmalarına izin veriliyor. Günde ortalama 40 ile 80 bin kişi tarafından ziyaret edilen merkezde, pandanın evrimi, bugünkü yaşam durumu ve pandalarla ilgili olarak insanlığın üstlenmesi gereken yükümlükler hakkında eğitimler veriliyor. Panda stadyumu, panda müzesi ve sinema salonunda uygulanan geleneksel ve multimedya eğitimi sayesinde ziyaretçilere çevre koruma eğitimi de veriliyor. CHENGDU’NUN SEMBOLÜ Merkezin girişinde ve içerideki dinlenme alanlarında, pek çok panda heykeli ve objesi görmek mümkün. Panda oyuncaklarını ise girişteki satıcılardan ya da merkezdeki alışveriş noktalarından satın almak mümkün. Neler yok ki o mağazalarda. İrili ufaklı panda oyuncaklar. Panda çantalar, defterler, kalemler, biblolar. Çeşit hayal gücünüzü aşacak kadar çok. Tüm bunların içinde en çok tercih edilen, üzerine iki pandacık iliştirilmiş taçlar. Parkı gezerken bu taçlardan takmayan yok gibi. PANDA ANAOKULU, LOKANTASI, PASTANESİ Pandaların yavruları temmuz veya ağustos aylarında dünyaya geliyor. Bebek panda doğumevinde kalıyor. Eğer anne panda yavrusuna iyi bakmıyorsa, yavru 4 ay kadar bakım kuvözünde yaşatılıyor. O yavruyu başka bir anne pandanın sahiplendiği de oluyor. Biraz büyüdükten sonra panda yavrusu, ‘anaokulu’nda oynayabilir. 2 yaşındayken panda villasına taşınarak diğer arkadaşlarıyla birlikte kalabiliyor. Eğer şanslı gününüzdeyseniz Panda Üreme ve Yetiştirme Merkezi'nde farklı yaşlardaki pandaları görebilirsiniz. Bu pandaların bazıları yavru bakım odasında, bazıları panda villalarında. Bunun dışında özel panda lokantası ve panda hastanesi de var. BU İHTİMAMIN BİR NEDENİ VAR Doğada yaşayan pandalar çiftleşme sezonu olan kış sonu ve ilkbahar başı arasındaki dönemde eş bulabilmek için kilometrelerce yol katediyor. Erkek pandalar arasındaki kavganın dişilerin yumurtlamasını kolaylaştırdığı, bu nedenle hayvanat bahçelerinde pandaların üremesinin zor olduğu belirtiliyor. Bu yüzden merkezdeki pandalar yapay döllenmeyle üretiliyor. Yaklaşık 125 kiloluk yetişkin bir pandanın yavrusu 100 ağırlığında dünyaya geliyor. Gününü önemli bir bölümünü bambu filizi yemekle geçiren annelerin bazıları yavrulara yeterli bakımı sağlayamıyor. Uzmanların gösterdiği o büyük ihtimamın nedeni, tüysüz ve tamamen savunmasız olan yavruları yaşatmak. Pek çok hayvan yavrusunun aksine, panda yavruları doğduktan yaklaşık 3 ay sonra yürümeye başlıyor. 1,5 yaşına geldiğinde yaklaşık 50 kiloya ulaşan ve artık bambu filizi yiyebilen yavrular bu dönemde annesinden uzaklaşmaya başlıyor. MÖNÜLERİNİN YÜZDE 99’U BAMBU Pandaların sosyal yaşantıları bek parlak değil. Zira günlerinin 12-14 saatini bambu filizi yemeye ayırıyorlar. Rehberimiz, merkezdeki pandaların her bambunun filizini yemediğini, yüksek rakımlarda yetişen bambuların filizlerini tercih ettiklerini anlatıyor. Bambu filizi aman aman besleyici bir seçenek değil. Her gün kendi ağırlıklarının yüzde 15’i kadar bambu filizi yemeleri gerekiyor ve yediğinin beşte birini sindirebiliyor. Rehberimiz, korumanın nihai amacının, pandaların doğaya dönmelerini sağlamak ve sadece en uygun hayvanların üremesine izin vermek olduğun olduğuna işaret ediyor. PANDALAR ARTIK ‘SAVUNMASIZ TÜR’ STATÜSÜNDE Dev pandalar bir zamanlar doğu ve güney Çin'in ormanlarında özgürce dolaşıyordu. 1869 yılında Fransız doğa bilimci Armand David, 8 milyon yıldır Çin'de yaşayan bu eşsiz hayvanı Batı dünyasına tanıttı. Aşırı avlanma ve habitat kaybı ve çiftleşmeye ilgisizlikleri nedeniyle 1980'lerde bin civarında panda kalmıştı. 1981 yılında Çin, panda derilerinin ticaretini yasa dışı hale getiren Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme'ye (CITES) katıldı. 1988’de yaban Hayatı Koruma Yasası'nın yürürlüğe girmesiyle kaçak avcılık yasaklandı ve dev pandaya koruma statüsü verildi. 992 Dev Panda ve Yaşam Alanı Ulusal Koruma Projesi, pandaların korunmasına yönelik bir ana plan ortaya koydu ve bugün 67 rezerve ulaşan bir panda koruma sistemi kurdu. Üçüncü Ulusal Araştırmadan bu yana yüzde 50'den fazla genişletilen bu rezerv sistemi, şu anda panda popülasyonunun yüzde 67'sini ve yaklaşık 1,4 milyon hektarlık panda yaşam alanını koruyor. Çin'in 2015 yılında gerçekleştirdiği dördüncü ulusal dev panda araştırmasına göre, on yıllardır süren koruma çabaları, yabani panda sayısının toplam 1864'e çıkmasına yardımcı oldu. Bilimsel araştırmalara göre, bir yabani hayvan türünün toplam sayısı bine bile ulaşamıyorsa bu tür hayvanın özel olarak korunması gerekiyor. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'ne (IUCN) göre dev panda artık nesli tükenmekte olan bir tür olarak kabul edilmiyor. Bunun yerine, sayılarındaki yavaş artış nedeniyle artık ‘savunmasız’ olarak değerlendiriliyor. ÇİN PANDA HEDİYE ETMEKTEN VAZGEÇTİ Çin Dev Panda Koruma ve Araştırma Merkezi'nin rakamlarına göre, 1957 ile 1982 yılları arasında Çin, 9 ülkeye 24 dev panda hediye etti. 1980'lerden bu yana, ‘Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme’nin şartlarına uygun olarak, çevrelerinin bozulması ve sayılarındaki düşüş nedeniyle Çin, dev pandaları diğer ülkelere hediye etmeyi bıraktı. Bunun yerine, onlarla uluslararası iş birliği ve araştırma için süreli olarak gönderiyor. (DHA)